Co to jest konsolacja?

Konsolacja jest terminem pochodzącym z łaciny i oznacza ulgę lub pocieszenie. W języku polskim częściej słyszy się określenie „stypa”. Jest to poczęstunek wieńczący uroczystości pogrzebowe. Najczęściej jest to obiad mający na celu uczcić pamięć zmarłego, a jednocześnie dać szansę do rodzinnych spotkań i wspólnego przeżycia straty bliskiej osoby.

Konsolacja kiedyś a dzisiaj

Uroczyste poczęstunki po pogrzebach zawdzięczamy naszym przodkom, Słowianom, którzy w ten sposób oddawali hołd swoim wodzom. Niegdyś odbywały się one na cmentarzach, tuż przy grobach zmarłych. Czasy się zmieniły, piękny zwyczaj jednak przetrwał. Przeniesiono go jednak do sal imprez okolicznościowych. Jest tam zdecydowanie wygodniej, ale i jest więcej miejsca, dzięki czemu nawet duża rodzina i bliscy mogą się spotkać.

Co ciekawe, samo słowo konsolacja oznacza pocieszenie, to „stypa” ma zupełnie inne pochodzenie, choć również z łaciny. „Stipis” to była ofiara, najczęściej mały pieniążek, jaki wkładało się pod język zmarłego. Idea tego zwyczaju zakładała, że tę monetą dusza zmarłego miałaby zapłacić za przejście do lepszego świata. Tradycja pamięta jeszcze czasy starożytnej Grecji, kiedy to dusze płaciły Charonowi za bezpieczne przewiezienie przez rzekę Styks, prosto do Hadesu – podziemnego świata zmarłych.

Uczta dla ciała, uczta dla duszy

Jak wspominaliśmy, konsolacja ma na celu dać ulgę i pocieszyć żałobników. Stąd zwykle jest to uczta z alkoholem, który obniża stres i uczucie smutku. Co więcej, sam pomysł uczty (nie tylko dla żywych, ale i zmarłych) przewijał się niejednokrotnie w historii. Przykład pierwszy z brzegu to grobowce faraonów w starożytnym Egipcie. Chowano nie tylko ciało, ale i zapas jedzenia, alkoholu, a także złoto i broń. Złoto, aby zapewnić dostatek duszy po śmierci ciała, zaś broń by dusza mogła walczyć, jak za życia.

Współcześnie zwyczaje ucztowania ze zmarłym obserwuje się w Rumunii. Tam święto zmarłych wygląda zgoła inaczej niż w Polsce. My składamy znicze i chryzantemy, jesteśmy na ogół smutni… Rumuni przychodzą z winem i kutią, częstują się nawzajem, a także polewają zmarłemu. Nietrudno im w ten sposób się bardziej wyluzować. To ciekawy zwyczaj, z pewnością ułatwia radzenie sobie ze smutkiem związanym z przemijaniem.

Jaki jest przebieg konsolacji?

Zwykle konsolacja odbywa się tuż po pogrzebie. Rodzina i bliscy zmarłego spotykają się przy wspólnym stole. Serwowany jest tradycyjny polski obiad. To okazja nie tylko do posilenia się w tym trudnym dniu, ale też do rozmowy z bliskimi. Warto wtedy rozmawiać tak, aby spróbować zacząć układać swoje życie na nowo.

Nierzadko konsolacji towarzyszy występ muzyków, który swoimi zdolnościami uświetnia te przykre chwile. Zwykle są to ci sami muzycy, którzy towarzyszyli obrzędowi pochówku. To szczególny moment w życiu, szczególnie dla najbliżej rodziny. Warto okazać jej wsparcie w tym dniu. Niekiedy podczas konsolacji gospodarze uczty wygłaszają swoje osobiste przemówienia dotyczące wdzięczności za przybycie. Konsolacja trwa zwykle 3-4 godziny.