Hallux to łacińska nazwa palca u nogi. Popularnie halluksem, czyli paluchem koślawym, nazywamy chorobę zwyrodnieniową stopy powstałą na skutek jej deformacji. Deformacja palucha polega na jego usztywnieniu w stawiepodstawnym a konsekwencją tego usztywnienia jest skrócenie ścięgien palucha i niemożność zginania. Halluksy, inaczej paluchy koślawe, jest to jedna z najpowszechniejszych dolegliwości ortopedycznych występujących przede wszystkim u kobiet, szczególnie po 50 roku życia. Mężczyźni stanowią zaledwie około 5% pacjentów. Za powstawanie halluksów odpowiada głównie genetyka i skłonność do deformacji przodostopia, która u kobiet jest dziedziczna. Skłonność do deformacji tego rodzaju mają osoby o tzw. stopie egipskiej, czyli kiedy pierwszy palec (paluch) jest najdłuższy, a pozostałe palce proporcjonalnie maleją. Taki rodzaj stopy występuje u około 50 – 70% populacji europejskiej. Bezpośrednim czynnikiem wewnętrznym predysponującym do występowania palucha koślawego jest nadmierne obciążenie śródstopia i palucha zaburzające biomechanikę chodu.
Objawy palucha koślawego
Najczęściej zgłaszanym objawem halluksów jest ból z boku stopy i pojawienie się w tym miejscu wyniosłości. W trakcie chodzenia i ciągłego drażnienia przez obuwie zmienionego chorobowo miejsca zwiększają się dolegliwości bólowe. Pojawiają się obrzęki, poszerzenie przedniej części stopy, zgrubienia warstwy rogowej naskórka, pieczenie podeszwy stopy, nasila się ból dużego palca u nogi. Często występuje stan zapalny torebki stawowej stawu śródstopno-palcowego palucha, trudności z wyprostem w stawie skokowo-goleniowym i nieprawidłowe napięcie mięśni łydek. Występuje chroniczne uczucie zmęczenia stóp i wykształca się nieprawidłowy wzorzec chodu. Wygląd palucha koślawego ulega zmianie i kojarzony jest z naroślą przypominającą kość wystającą ze stopy. Wyniosłość na stopie jest najczęściej zaczerwieniona. W bardziej zaawansowanych przypadkach paluch zachodzi na drugi, a nawet trzeci palec przez co stopa wygląda mało atrakcyjnie.
Jak leczyć koślawość palucha?
W celu prawidłowego zdiagnozowania halluksów, oprócz oceny charakterystycznego wyglądu stopy i objawów towarzyszących, konieczne jest badanie lekarskie i wykonanie badań obrazowych. Podstawowym narzędziem diagnostycznym jest badanie RTG stóp. Radiolog i ortopeda oceniają położenie wszystkich kości stopy, wykonują dokładne pomiary katów stopy i planują leczenie. Jeśli zaawansowanie patologii jest niewielkie, skuteczne może być leczenie zachowawcze polegające na zmianie trybu życia, obniżeniu masy ciała, odpowiednim wysiłku fizycznym, zmianie obuwia na wygodniejsze oraz odpowiedniej rehabilitacji. W przypadku gdy zmiany patologiczne w obrębie stopy są zaawansowane, tylko chirurgiczna korekcja palucha koślawego może przynieść skuteczne wyleczenie lub poprawę. Zabiegi chirurgiczne stosowane w leczeniu halluksów możemy podzielić na operacje wykonywane na tkankach miękkich, takich jak mięśnie czy więzadła, i na zabiegi korekcyjne kości śródstopia. Zabieg może być wykonywany na jednej lub w razie konieczności na obu stopach jednocześnie. Operacje halluksów wykonuje Szpital Ortopedii i Medycyny Sportowej Carolina Medical Center w Warszawie.
