Przykuci do łóżka chorzy często doświadczają odleżyn. Pojawiające się na skórze rany sprawiają ból, ciężko się goją i mogą stać się przyczyną zakażeń. Zatem, kto jest szczególnie narażony na owrzodzenia i jak leczyć odleżyny? Odleżyny są skutkiem różnych chorób ogólnoustrojowych, które wiążą się z unieruchomieniem w łóżku czy na wózku inwalidzkim. W niektórych wypadkach powstać mogą nawet w ciągu doby. Dzięki temu jednak, że mają wyraźne objawy, możliwe jest szybkie wdrożenie leczenia.
Kto jest narażony na odleżyny?
W większości wypadków owrzodzenia skórne dotyczą osób po siedemdziesiątym roku życia: co dziesiąta z nich przebywa w szpitalu, co czwarta w domu opieki, a co trzecia jest unieruchomiona w domu. Wśród narażonych na odleżyny pacjentów są jednak także osoby młodsze, które zmagają się z zaburzeniami neurologicznymi, są po wypadkach, mają urazy czaszkowo-mózgowe albo uszkodzenia kręgosłupa. Na owrzodzenia skórne częściej skarżą się także osoby, które mają za sobą udar mózgu, złamania kończyn, nowotwory i niedokrwistość albo cierpią na chorobę Parkinsona. Czynnikiem ryzyka jest też niedożywienie (zwłaszcza niedobory białkowe) oraz odwodnienie. Przebieg odleżyn komplikują także inne czynniki, jak uzależnienie od nikotyny, stosowanie niektórych leków, używanie nieodpowiednich akcesoriów ortopedycznych, a także zaniedbania w opiece nad chorym.
Jak rozpoznać odleżyny?
Unieruchomienie w jednej pozycji i brak aktywności ruchowej należą do głównych czynników powodujących odleżyny. Powstają one z powodu długotrwałego ucisku, który uniemożliwia prawidłowy przepływ krwi. Najczęściej dzieje się to w miejscach, w których tkanka kostna styka się z podłożem, czyli wzdłuż kręgosłupa, kości krzyżowej i guzicznej, jeśli chory leży na plecach, a także małżowinach usznych, na łokciach, łopatkach, piętach i kolanach, o ile pacjent przebywa głównie na boku. Tkankom zaczyna brakować tlenu, co powoduje ból i niewielki obrzęk w miejscu ucisku. To pierwszy sygnał, że dzieje się coś niedobrego. Jeśli zostanie on zignorowany, to w następnym kroku pojawi się rumień i łuszczenie. Naskórek stanie się bardzo wrażliwy i podatny na otarcia, z uszkodzonych fragmentów ciała zacznie się sączyć płyn surowiczy. Jeśli newralgiczne miejsca wciąż będą uciskane, obumarłe tkanki oddzielą się od zdrowych i utworzą ubytki owrzodzeniowe. To są właśnie odleżyny.
Jak leczyć odleżyny?
Odpowiedź na pytanie jak leczyć odleżyny zależy od stopnia zaawansowania owrzodzenia. Jeśli zmiany skórne są duże, wskazana jest hospitalizacja – wówczas stosowana jest antybiotykoterapia i chirurgiczne opatrzenie ran. Przy niewielkich odleżynach, kuracja może odbywać się w domu. Obecnie za najbardziej efektywne i wygodne dla pacjenta uznaje się leczenie ran w wilgotnym środowisku, które sprzyja regeneracji skóry. Zarówno w wypadku łagodnych owrzodzeń, jak i martwicy, zalecane są różnego rodzaju hydrolokoidowe opatrunki. Prawidłowo dobrane i założone przyspieszają gojenie ran, łagodzą ból i skracają czas leczenia w porównaniu do tradycyjnych metod. Jednocześnie warto pamiętać o profilaktyce: częstej zmianie pozycji chorego, a także jego pościeli i bielizny, zastosowaniu artykułów przeciwodleżynowych i nawilżaniu skóry.
